Een werkplek kan niet zonder koffie, maar zeker ook niet zonder thee. Hoewel de twee dranken verschillen in smaak en bereidingswijze, hebben ze ook veel gemeen. Dat we het product inclusief de naam hebben overgenomen bijvoorbeeld. Door Stieneke Ritzema Wanneer ...
Taalstrijd, taaltellingen, taalgrens
Het is dit jaar 50 jaar geleden dat de Belgische taalgrens op 1 september 1963 wettelijk werd vastgelegd. Daar gingen een hele geschiedenis en een taalstrijd aan vooraf. Door Stieneke Ritzema De taalstrijd begon kort na het onafhankelijk worden van België ...
Een taalweetje bij de koffie?
Hoewel er natuurlijk ook verstokte theedrinkers zijn, is koffie voor veel mensen een belangrijk onderdeel van hun ochtendritueel. Hoe is de koffie daar terechtgekomen en hoe komt het aan zijn naam? Door Stieneke Ritzema In de tweede helft van de zestiende ...
Het ontstaan van de Melkweg
Dat de Melkweg zo heet, lijkt vrij logisch wanneer je hem ziet. Vanaf de aarde zien we het als een melkachtige strook licht tegen de zwarte achtergrond van de nacht. Toch zit er een heel verhaal achter. Door Stieneke Ritzema ...
Waar komt de komkommertijd vandaan?
De komkommertijd is zo ongeveer voorbij, maar niet zonder dat we ons over de herkomst van dat woord buigen. Waar komt de term komkommertijd vandaan? Door Stieneke Ritzema Het vroegst bekende gebruik van komkommertijd in het Nederlands dateert uit 1787. In ...
Vondel en de Amsterdamse schouwburg
Ook al heb je nog nooit iets van Joost van den Vondel gelezen, een van zijn werken ken je vast wel. Hij bedacht namelijk het woord schouwburg. Hoewel er in de zestiende eeuw en het begin van de zeventiende eeuw ...
Betje Wolff, Aagje Deken en Willem V
Betje Wolff en Aagje Deken schreven de eerste Nederlandse briefroman, Sara Burgerhart (1782). Ook hun romans Willem Leevend (1784-1785) en Cornelia Wildschut (1793-1796) zijn redelijk bekend, maar heb je weleens van Wandelingen door Bourgogne gehoord? De jaren tachtig van de ...
Jacob van Maerlants Rijmbijbel
De Koninklijke Bibliotheek doet op haar website verslag van de aanschaf van een vroeg veertiende-eeuws fragment van Jacob van Maerlants Rijmbijbel. Waarom is dit fragment belangrijk? Door Stieneke Ritzema De Rijmbijbel is geen berijming van de Bijbel, maar is een vertaling ...
Hoe het cliché aan zijn naam komt
Tikken is een onomatopee en sissen ook, maar er zijn veel meer woorden die uit klanknabootsing zijn ontstaan. Ook woorden waarvan je het niet zou verwachten, cliché bijvoorbeeld. Door Stieneke Ritzema Dit woord is afkomstig uit de wereld van de boekdrukkunst. ...
Vondel: meester van het bijschrift
Leuke plaatjes met een kort stukje tekst erbij, een groot deel van het internet wordt ermee gevuld. Helemaal niets nieuws, 400 jaar geleden deed men het ook al. Door Stieneke Ritzema In 1613 stelde de drukker Dirck Pietersz. Pers een embleemboek ...
Extreme temperaturen bestaan niet
Of we nu hopen op een Elfstedentocht of het misschien wel de warmste dag van het jaar is, we zijn nogal eens geobsedeerd door de temperatuur. Maar waarom noemen we het zo? Door Stieneke Ritzema Ons woord temperatuur is, waarschijnlijk via ...
Het Werther-effect
De Londense brandweer moet steeds vaker mensen uit handboeien bevrijden, meldt de Volkskrant. De brandweer wijt dit aan de populariteit van de Fifty Shades-trilogie. Het is niet het eerste boek dat zijn lezers beïnvloed zou hebben. Een beroemd voorbeeld is ...
Een originele babynaam in de 16e eeuw
De zoon van prins William en Kate kreeg een traditionele naam: George Alexander Louis. Andere ouders kiezen voor een originele naam, met wisselend succes, ook in de zestiende eeuw al. Door Stieneke Ritzema Roemer Visscher (1547-1620), graankoopman, dichter, assuradeur, was een ...
Touristenkleding
De bikini is niet het enige zomerse kledingstuk dat zijn naam aan een eiland te danken heeft. Ook de bermuda, de capri en natuurlijk het hawaïhemd zijn naar eilanden vernoemd. Door Stieneke Ritzema Het woord bermuda komt van de Bermuda-eilanden, een ...
450 jaar oude taalwet herontdekt
Aandacht voor minderheidstalen is niets nieuws, dat blijkt uit een wetstekst uit 1563 die is teruggevonden. Door Stieneke Ritzema De wet werd aangenomen tijdens de regering van koning Elizabeth I en moest ervoor zorgen dat de Bijbel in het Welsh vertaald ...
Succesvolle pseudoniemen
J.K. Rowling schreef een boek onder pseudoniem, maar werd al vrij snel door linguïstische software ontmaskerd. Ze is niet de eerste die een pseudoniem gebruikt, ook een aantal Nederlandse auteurs ging haar voor. Zij werden niet door een computer betrapt. ...