In de geschiedenis van China wordt de periode van 618 tot 907 na Chr. door veel historici bestempeld als de ‘de Gouden Eeuw van China’. Wat maakt deze periode zo bijzonder?
Door Marco Camphens
Van 589 tot 618 na Chr. zwaaide het huis Sui de scepter over het Chinese keizerrijk. Na een lange periode van verdeeldheid slaagden de machthebbers van deze dynastie er in de (keizerlijke) eenheid van het rijk weer te herstellen.
De heerschappij van de Sui-dynastie zou echter niet lang duren (589–618). Door de exorbitante uitgaven in de vorm van luxe woningen en grote feesten bij elk onthaal ter ere van de tweede keizer was de staatskas nagenoeg leeg en raakten de voorraden op.
Toen bovendien een poging om Goguryeo – het huidige Noord-Korea – te veroveren mislukte, had de Sui-dynastie letterlijk alle krediet verspeeld. Er braken verschillende opstanden uit. Generaal Li Yuan leidde, samen met zijn tweede zoon Li Shimin, de opstand die een einde maakte aan de Sui-dynastie. Hij startte, bekend als keizer Gaozu, de heerschappij van het huis Tang.
Een nieuwe dynastie
Met de herstelde orde was de keizer (weer) de opperbevelhebber van het rijk en de geestelijk leider van zijn onderdanen. Veel van die onderdanen zag de keizer overigens niet: het was hem niet toegestaan om buiten het keizerlijk paleis en de paleistuinen te komen.
Dit ‘Paleis van Grote Pracht’ (letterlijke vertaling van Daming Gong) was het politiek centrum van het Tang-rijk. Dit schitterend complex diende als weerspiegeling van de verhevenheid en almacht van de keizer.
Reconstructie van het Daming Gong paleis (‘Paleis van Grote Pracht’) in Xi’an, China. (foto: Wikimedia)
Opmerkelijke Tang keizers
Na keizer Li Yuan zouden nog 21 keizers van de Tang-dynastie volgen. Een opmerkelijke keizer in die lijn is de tweede zoon van Li Yuan. Hij besteeg de troon in 626.
Traditioneel was de eerste zoon van de keizer diens directe opvolger. Maar in dit geval werd Li Shimin beschouwd als een betere kandidaat. In 626 besteeg hij als keizer Taizong de troon. Hij staat bekend als één van de succesvolle keizers van China. Bijzonder is dat hij zich liet adviseren door ‘mensen die er echt verstand van hadden’ zonder zelf het laatste woord te willen hebben.
Een tweede opmerkelijke heerser in deze periode was Wu Zetian. Zij was de eerste (en enige) keizerin van China. Wu Zetian was één van de concubines van keizer Taizong. Na zijn dood in 649 werd zij in 655, dankzij nietsontziende intriges, de vrouw van keizer Gaozong (628–683). Na zijn dood nam ze de macht over om zich tenslotte in 690 formeel tot keizerin te laten uitroepen.
Daarmee werd de lijn van de Tang-dynastie tijdelijk onderbroken, ze was immers geen nakomeling van Li Yuan. Na de dood van Wu Zetian in 705 kwam de macht weer in handen van de Tang-dynastie en werd de lijn van erfelijke opvolging weer hersteld.
Keizer Taizong, de tweede keizer van de Tang dynastie en Wu Zetian, een van Taizong’s concubines die het tot keizerin schopte. (foto’s Wikimedia)
Internationale betrekkingen
In deze tijd van relatieve (politieke) rust in het rijk blijkt de wederzijdse beïnvloeding van culturen een motor voor de handel. Verschillende handelsroutes, zoals de beroemde Zijderoute, komen in deze periode tot bloei. Veel handelaren van buiten het rijk vestigden zich in de grote steden langs deze ‘snelweg’.
De hoofdstad van het rijk, Chang’an (Hemelse Vrede), waar ook Daming Gong was gevestigd, groeide tot een metropool met ongeveer één miljoen inwoners. Met de komst van de immigranten uit onder meer Japan, Tibet, Turkestan (deel van het huidige Turkije) en de drie koninkrijken van het huidige Korea was ook de wederzijdse beïnvloeding van culturen, meer nog dan in de andere perioden van de Chinese geschiedenis, een feit.
Ook was het in deze periode gebruikelijk om leden van invloedrijke families naar China te sturen om onbelangrijke banen aan het hof te vervullen. Op die manier werd de internationale samenwerking verstevigd.
We zien in de kunsten die wederzijdse beïnvloeding terug. Er zijn veel afbeeldingen en beelden van westerse mannen. Deze zijn dan afgebeeld met een snor of baard (niet te verwarren met een sik). Dergelijke gezichtsbeharing stond symbool voor ‘de vreemdeling’ uit het ‘onbekende’.
Een open en tolerante samenleving
Eén van de kenmerken van China in deze periode was het extraverte, open karakter van de samenleving. Via de Zijderoute had het boeddhisme vanuit India China bereikt en zich ontwikkeld tot een Chinese variant waarin de invloeden van het confucianisme en taoïsme onmiskenbaar aanwezig zijn.
De verwevenheid van ‘kerk en staat’ (taoïsme en boeddhisme waren opvolgend korte tijd staatsreligie) had een tweeledig doel. Enerzijds beschermde de verering het leven van de keizer (de eerste twee keizers beweerden van Lao-tse -toegeschreven stichter van het taoïsme- af te stammen) en anderzijds zorgde dit voor draagvlak onder de bevolking voor het beleid van de keizer.
Andere religies zoals het christendom bestonden naast deze staatsreligies zonder problemen.
De Chinese keizer Xuanzong ontvangt Zhang Guo, een werk van Ren Renfa (1254–1327).
Opstand en verval
De eerste tekenen van verval van de macht van het huis Tang laten zich zien halverwege de achtste eeuw. An Lushan (703-757) maakte snel carrière in het keizerlijk leger. Mede dankzij de invloed van Yang Guifei, de concubine van keizer Xuanzong, werd hij militair gouverneur van een groot deel van het rijk. Gaandeweg versterkte hij zijn macht. Ondanks vele waarschuwingen luisterde de keizer niet en greep niet in.
In 755 kwam An Lushan in opstand tegen de keizer. Doordat de ‘overlopers’ goed werden behandeld, kreeg de opstand snel een groot draagvlak. An Lushan stierf in 757, maar de opstand ging door tot 763. De onrust betekende niet direct het einde van de Tang-dynastie, maar droeg wel bij aan de langzame ondergang van het rijk.
In de jaren erna werd tevergeefs getracht de oude orde te herstellen. Het verval zette door en leidde in 907 tot het afzetten van de keizer.
Daarmee kwam een einde aan de Tang-dynastie en begon de ‘Periode van de vijf dynastieën’ (907-960). De welvaart en voorspoed in een context van relatieve (politieke) openheid die de Tang-dynastie bracht, maken dat deze periode terecht als ‘de Gouden Eeuw van China’ wordt bestempeld.
Verder kijken en lezen
- Meer artikelen over de geschiedenis van China en het Verre Oosten op GeschiedenisBeleven.nl
- Boek: De Gouden Eeuw van China. Tang-dynastie, Benoît Mater (2011)
- Een mooie website voor meer informatie over China en zijn geschiedenis isGeledraak.nl
- Bekijk een kaart van China tijdens de Tang-dynastie
© GeschiedenisBeleven.nl, auteur: Marco Camphens, eindredactie: Paul van Royen, beeldredactie: Kim Vlietman, foto’s: wikimedia en Drents Museum.