The Beatles: van tienerliefde tot wereldvrede

vrijdag 5 oktober 2012

Het begrip Beatle was ooit een scheldwoord. Had je als man rond 1970 langer haar dan gemiddeld, dan kreeg je ‘Beatle’ naar je hoofd. En dat terwijl de immens populaire The Beatles toch juist altijd over liefde en vrede zongen.

The Beatles brengen op 5 oktober 1962 in Groot-Brittannië hun eerste single, Love Me Do, uit. Het is niet alleen de start van een band die wereldwijd furore maakt, het blijkt ook het begin van een nieuwe tijd.

Jeugdliefde

Paul McCartney (1940 – ) schrijft Love Me Do in 1958. Hij is dan zestien jaar en verliefd op zijn vriendin Iris Caldwell. Zoals bij later werk van The Beatles schrijft McCartney samen met John Lennon (1940 – 1980) de liedjes. In dit geval neemt Lennon het refrein voor zijn rekening wanneer ze weer eens spijbelen van school om aan muziek te werken.

Het duurt nog vier jaar voordat Love Me Do daadwerkelijk wordt opgenomen in de Londense Abbey Road Studio. Het nummer klimt niet hoger dan de zeventiende plaats in de hitlijsten van 1962, maar wanneer de single op 27 april 1964 in Amerika uitkomt, is Groot-Brittannië desondanks al een jaar in de ban van de Beatlemania.

Beatlemania

Liverpool is de eerste Britse havenstad waar zeelieden bij thuiskomst hun uit Amerika meegebrachte rock-‘n-rollplaatjes van Elvis, Chuck Berry en Bill Haley laten horen. De muziek heeft een enorme invloed op muzikanten in Liverpool. Onder aanvoering van The Beatles ontstaat er een nieuwe muziekstroming die voortkomt uit de Amerikaanse rock-‘n’-roll, skiffle en rhythm & blues. Het nieuwe muziekgenre heet inmiddels Merseybeat, vernoemd naar de rivier de Mersey die langs de havenstad loopt.

De Britse jeugd heeft nieuwe helden gevonden en laat zich graag meevoeren op de golven van de Merseybeat en Beatlemania. Niet alleen de jonge Britten zien wat in de jeugdige rebellie van The Beatles, na 1964 verovert Beatlemania de hele wereld.

In februari van dat jaar kijken 73 miljoen Amerikanen naar het eerste tv-optreden van The Beatles in The Ed Sullivan Show. Volgens gitarist George Harrison (1943 – 2001) zouden er zelfs geen misdaden tijdens het tv-optreden zijn gepleegd.

John Lennon, George Harrison en Paul McCartney samen met hun producer George Martin in de studio Abbey Road. (foto: Wikimedia)

Voor The Beatles is het succes een volkomen verrassing; de bandleden zijn verbaasd over de beroering die ze teweeg brengen. Op het hoogtepunt van de Beatlemania zegt drummer Ringo Starr (1940 -) dat ze dit misschien nog een paar jaar volhouden en dat hij dan genoeg geld hoopt over te houden om een kapperszaak te gaan beginnen. Het loopt allemaal anders. The Beatles worden rijk en hebben invloed op een nieuwe generatie.

Politiek bewust

Tijdens wereldtournees raakt de band niet alleen beïnvloed door geestverruimende drugs maar ook door denkers, politici en spirituele leiders. Hoewel Lennon de naam heeft om politiek betrokken te zijn, beweert McCartney dat hij degene was die de band een politiek bewustzijn gaf. Vanaf 1965 spreken de bandleden zich regelmatig uit over maatschappelijke vraagstukken en politiek en dus niet meer alleen over de liefde.

Sir Paul vertelt in een interview met het blad Prospect (2008) dat de filosoof Bertrand Russel hem tijdens een ontmoeting in 1965 wees op de oorlog in Vietnam en andere misstanden in de wereld.

“Ik herinner me dat ik dezelfde avond nog terugging naar de studio en de andere jongens, en vooral John, vertelde over de oorlog in Vietnam en hoe slecht die oorlog was”.

De vier jongens uit Liverpool hebben een enorme invloed en fungeren voor veel jongeren als voorbeeld tegen de gevestigde orde. De opkomst van protestbewegingen zoals Flowerpower vallen samen met de visie van The Beatles en hun uitspraken over oorlog, honger en liefdeloosheid.

Boodschap van liefde

Op het hoogtepunt van de Flowerpower-en hippiebeweging in de zomer van 1967 nemen The Beatles deel aan het Our World Project, het eerste wereldwijd uitgezonden satelliettv-programma, beschikbaar voor zo’n 400 miljoen mensen. Speciaal voor het project wordt aan Lennon en McCartney gevraagd een lied te schrijven dat iedereen over de hele wereld kan begrijpen. Apart van elkaar beginnen Lennon en McCartney eind mei van dat jaar aan het nummer. Uiteindelijk valt de keuze op het lied dat Lennon heeft geschreven.

All You Need Is Love voldoet aan alle wensen. De boodschap van Love & Peace is duidelijk voor iedereen, het is makkelijk te spelen, de tekst is makkelijk te onthouden en het beantwoordt aan het gevoel van de mondiale jeugdbeweging van die tijd.

Tijdens de uitzending, op 25 juni 1967, spelen ze All You Need Is Love. De tv-show is maar liefst in 24 landen te zien, duurt zes uur en bevat de muziek van zes continenten.

All You Need Is Love is na Revolution 1 wellicht het meest politieke lied van The Beatles. De op 27 augustus 1967 overleden Beatlesmanager Brian Epstein raadt het viertal echter aan om geen politieke of controversiële uitspraken (meer) te doen. John Lennon laat zich uiteindelijk na 1970 in zijn solowerk, interviews en demonstraties nog het meest uit over politiek. Het merendeel van het werk van The Beatles is en blijft inderdaad een variant op het thema ‘Hou van Mij’, precies zoals bij hun eerste single in 1962.

Vijftig jaar na het uitkomen van Love Me Do blijkt voor hedendaagse muziekhelden de liefde nog steeds het grote thema. Het pleidooi voor wereldvrede en verdraagzaamheid wordt nu gedaan door hedendaagse pophelden als Bono van U2 en Chris Martin van Coldplay. Er is niet zo veel veranderd, alleen het taboe op de haardracht wellicht.

The Bealtes met drummer Jimmie Nicol die Ringo Star verving tijdens de tour van 1964. (Foto: Wikimedia)