Met de zomer in aantocht is het muziekfestivalseizoen weer geopend. En anders dan The Gathering of the Tribes, het allereerste popfestival in San Fransisco op 14 januari 1967, zijn popmuziekfestivals vandaag de dag allang geen uiting meer van een rebelse jongerencultuur.
Door Etienne Stekelenburg
Hoewel The Gathering of the Tribes in 1967 als het eerste popfestival ooit wordt beschouwd, zijn muziekfestivals eind jaren ’60 geen nieuw fenomeen. Zo is het Newport Folk Festival met vooral folk, blues en jazz op het programma, al sinds 1959 een jaarlijks terugkerend evenement.
Echter, muziekfestivals waar tussen de muziek door ook de idealen van de jeugdcultuur voor het voetlicht worden gebracht, zijn in 1967 wel nieuw. Jongeren willen vrij zijn, een dieper bewustzijn ervaren en vooral geen autoriteit accepteren van ouders of overheid. The Gathering of the Tribes was dan ook vooral gericht tegen het verbod op LSD. Het is het begin van ‘The Summer of Love’.
Seks en drugs, Vietnam en rock ‘n roll
In navolging van wat op scholen en universiteiten een sit-in of teach-in werd genoemd, organiseerden jongeren in 1967 de Be-ins, afgeleid van ‘human being’ en de Love-ins. Tijdens deze happenings werden gedichten voorgedragen door beatpoets als Allen Ginsberg en Gary Snyder. Schrijvers en denkers hielden een betoog voor vrije liefde, legaal drugsgebruik en tegen de oorlog in Vietnam. De LSD-goeroe Timothy Leary verkondigde er zijn “Turn on, tune in and drop out” adagium. En de muziek werd verzorgd door bekende lokale hippiebands als Jefferson Airplane en The Greatful Dead.
Het is nooit duidelijk geworden of er nu 20.000 of 30.000 festivalgangers bij The Gathering of the Tribes waren. Het succes van de formule was zo overweldigend dat het festival een vervolg kreeg.
Op 16 juni 1967 begon het eerste driedaagse popfestival, het Monterey International Pop Music Festival, in Monterey, Californië. De Summer of Love, zoals de opkomst van de hippiecultuur bekend werd, was de opmaat naar de moeder van alle muziekfestivals, het Woodstock Music and Art Festival in Bethel, New York.
Woodstock werd het voorbeeld voor popmuziekfestivals zoals die later over de hele wereld zouden plaatsvinden.
Het mythische Woodstock
Aanvankelijk zou het festival in Woodstock plaatsvinden, het plaatsje waar Bob Dylan en The Band in een kunstenaarscollectief waren neergestreken. De lokale bevolking zag al die drukte niet zitten en de organisatie week uit naar Bethel, op het landgoed van melkveehouder Max Yasgur. Tussen 15 en 18 augustus 1969 kwamen daar meer dan 400.000 jeugdige muziekliefhebbers bijelkaar. Er was oorspronkelijk gerekend op zo’n 200.000 bezoekers.
Gelet op de massale opkomst, het overmatig gebruik van drank en drugs was het volgens de overlevering de vredigste bijeenkomst ooit, ondanks het protestkarakter van de hippiejeugd.
Een half miljoen mensen brachten drie dagen door in een modderpoel. Al snel moest er voedsel worden ingevlogen en schoot de aanvankelijk wantrouwige lokale bevolking festivalgangers te hulp. Eigenlijk was het een enorme chaos waar de artiesten hun kunsten vertoonden. Desondanks beleefden veel bands in Woodstock hun doorbraak naar het grote publiek.
Aangezien meer dan de helft van de bezoekers nooit voor een kaartje had betaald, leed de organisatie een enorm verlies. Dit verlies werd ruimschoots goedgemaakt na het uitbrengen van de grammofoonplaat en de film.
Het einde van de Love & Peace beweging
Terwijl Woodstock een festival was van liefdevol protest en vrede, maakte het Altamont Free Festival in Livermore, California in december 1969 hard een einde aan die vreedzame hippiegedachte. De organisatie van het Woodstock van het Westen, had besloten Hells Angels uit te nodigen als beveiligingsdienst. Het resultaat was dat Marty Balin van Jefferson Airplane flinke klappen kreeg van de beveiligers. Meredith Hunter werd door een beveiliger vermoord tijdens het optreden van The Rolling Stones en later op de avond vonden nog eens drie festivalgangers er een onnatuurlijke dood.
Woodstock aan de Plas
De Europese tegenhanger van Woodstock, het Holland Pop Festival werd van 26 tot 28 juni 1970 in het Kralingse Bos in Rotterdam gehouden. Kralingen telde zo’n 100.000 bezoekers. Op het programma stonden veel gerenomeerde bands die op Woodstock het hoogtepunt van hun roem bereikt hadden, en bands die juist hun doorbraak in Europa maakte.
Het festivalterrein leek een onneembaar fort, maar ook hier kwamen veel mensen binnen zonder een kaartje te kopen. Gewoon door over het hek te klimmen of wachten tot de patrouileboot voorbij was en de plas over te zwemmen. De meest gestelde vraag onder festivalgangers was dan ook: “Heb jij betaald?”
Beelden van het Holland Pop Festival in 1970 in het Kralingse Bos in Rotterdam. (foto’s ANP Foundation)
Het wantrouwen van de authoriteiten over de plannen van het eerste popfestival bleek onterecht. Nederlandse hippiejeugd had de Love & Peace beginselen van Woodstock omarmd en er zich ook naar gedragen. Al waren er voorzorgsmaatregelen getroffen om ongeregeldheden direct in de kiem te smoren, er heeft nauwelijks een incident plaatsgevonden. Misschien ook wel omdat het een alcoholvrij festival was.
Idealen
De idealen van de hippiecultuur lijken mijlenver af te staan van de idealen van de hedendaagse jeugd. Met seks en drugs lijkt er nog wel een raakvlak te zijn, maar je druk maken over een oorlog, of jezelf afzetten tegen het ouderlijk gezag zijn idealen uit een ver en vreemd verleden.
Sterker nog, de ouders gaan tegenwoordig gewoon gezellig mee naar Pinkpop of Lowlands.
Verder lezen en kijken
- Meer artikelen over muziekgeschiedenis op GeschiedenisBeleven.nl
- Meer over het popfestival in Kralingen op de website van Stichting Kralingen en dit weblog
- Voor verhalen, weetjes en feiten over Woodstock: Woodstockstory.com
- Bekijk deze video over de geschiedenis van Woodstock:
©GeschiedenisBeleven.nl, auteur: Etienne Stekelenburg, foto: Wikimedia (cc)
