De tv-serie The White Queen gaat over de Plantagenet-familie, die tot 1485 de macht had in Engeland. Vernieuwend aan deze serie is dat het verhaal vanuit het oogpunt van de vrouwen uit die tijd wordt verteld. Hoe historisch verantwoord is The White Queen?
Door: Fabienne Tetteroo
Iedereen kent de verhalen over dappere ridders en koningen die oorlogen voeren. Mannen die zeer ambitieus de stijging van hun familie op de sociale ladder bewerkstellingen. Maar waar is de vrouw in deze verhalen? Had zij geen stem of regelde zij wel degelijk zaken op de achtergrond?
Bouquetreeksgeschiedenis
The White Queen is een bewerking en samenvoeging van een serie van vijf boeken van historischeromanschrijfster Phillippa Gregory (1954). In de geschiedschrijving wordt meestal vooral aandacht geschonken aan de verhalen en daden van mannen, terwijl vrouwen vaak achter de schermen een grote hoeveelheid macht konden hebben. Elk boek uit de serie gaat over een vrouw uit de tijd van de Rozenoorlogen (1455-1485).
In de tv-serie komen al deze verhaallijnen samen. De titel The White Queen verwijst naar Elizabeth Woodville (c.1437-1492). Haar huis York had als embleem een witte roos.
Belangrijk om te beseffen is dat Philippa Gregory geen historica is. Gregory zegt dat zij veel onderzoek heeft gedaan naar deze 15e-eeuwse vrouwen, maar dat informatie vaak schaars is. Wat Gregory daarom heeft gedaan is een fictief verhaal om de kleine hoeveelheid feiten heen schrijven. Als historische fictie zijn haar boeken en de serie zeker interessant en vermakelijk, hoewel zij vaak in een soort bouquetreeksmanier van vertellen vervalt. De middeleeuwen waren grimmig en grauw, maar Gregory maakt er iets romantisch en rooskleurigs van.
Koning Edward IV en Elizabeth Woodville in The White Queen.
Alles voor de liefde
De serie volgt de gebeurtenissen uit de geschiedenis in grote lijnen waarheidsgetrouw. Het verhaal begint met de ontmoeting en de daaropvolgende relatie tussen de mooie jonge weduwe Elizabeth Woodville en koning Edward IV (1442-1483). Edward is net koning geworden na zijn overwinning op de vorige koning Henry VI (1421-1471). De strijd is echter nog niet gestreden en conflicten steken tijdens zijn regeerperiode steeds de kop op.
In de serie is Elizabeth gelijk dolverliefd op Edward, die zij maar één keer eerder heeft ontmoet. Het is goed mogelijk dat het inderdaad liefde op het eerste gezicht was. Maar koningin worden was vooral een zeer lucratieve stap die haar en haar familie veel macht en rijkdom kon brengen. De serie negeert dit motief grotendeels. Elizabeths eerste man was gestorven toen hij voor Henry VI en dus tegen Edward vocht, maar in de serie maakt dit Elizabeth schijnbaar niet veel uit.
Jacquetta Woodville, de moeder van Elizabeth, wordt in de serie gespeeld door Janet McTeer.
Waar en niet waar
Een grote rol is in de serie weggelegd voor de hekserij van Elizabeth en haar moeder Jacquetta (1415/1416-1472). Het klopt dat zij beschuldigd zijn van hekserij. Daarnaast hadden zij daadwerkelijk een familieverhaal dat zij zouden afstammen van een watergodin.
Dat de dames door middel van hekserij verantwoordelijk waren voor mist op een slagveld en stormen op zee is echter bedenkelijk.
Henry Tudor (1457-1509) wordt in de serie dapperder geportretteerd dan hij in werkelijkheid was. In de laatste aflevering van de serie vecht hij zij aan zij met zijn soldaten tegen het leger van Richard III tijdens de Slag bij Bosworth (1485). In werkelijkheid heeft Henry helemaal niet gevochten en verschuilde hij zich tijdens de gehele veldslag achter een groep lijfwachten.
Richard III
Verfrissend is dat Richard III (1452-1485) eindelijk in een beter daglicht wordt geportretteerd. Een grote onwaarheid in de serie is echter dat Richard III, de broer van Edward IV, wilde trouwen met zijn nicht Elizabeth (1466-1503), de dochter van Edward. Toen Richard eenmaal wist dat zijn vrouw Anne Neville (1456-1485) haar ziekte niet zou overleven, ging hij op zoek naar een nieuwe vrouw die voor nageslacht zou kunnen zorgen.
Omdat hij Elizabeth Woodville had beloofd dat hij voor goede huwelijken voor haar dochters zou zorgen, ging hij tegelijkertijd op zoek naar een geschikte huwelijkskandidaat voor zijn nicht Elizabeth. Aan het hof ontstond even het gerucht dat Richard zelf met Elizabeth ging trouwen, maar dit werd snel gesust. Richard had namelijk al Joanna van Portugal (1452-1490) op het oog.
Richard III (Aneurin Barnard) met zijn vrouw Anne Neville (Faye Marsay) in The White Queen.
Londen in België
The White Queen is niet opgenomen in Engeland maar in Brugge, België. De reden die de makers hiervoor geven is dat Brugge er op bepaalde plekken nog authentiek middeleeuws uitziet en Londen niet meer. Een andere, waarschijnlijkere, reden is dat het goedkoper is om in België een film of serie te draaien.
Maar wie opgaat in het verhaal kan prima negeren dat het stadhuis van Brugge dienstdoet als vervanging voor het paleis van Westminster.
De kapsels en kostuums zijn echter anachronistisch en zorgen ervoor dat je je moeilijk kunt inleven in de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Tevens gaan de personages er niet echt ouder uitzien terwijl de serie een periode van twintig jaar beslaat.
Gered door acteerwerk
The White Queen wordt gered door het goede acteerwerk van een aantal acteurs. Amanda Hale is fantastisch als Margaret Beaufort (1443-1509), de moeder van Henry Tudor. Zij speelt een vrouw die ondanks alle tegenslagen blijft geloven dat haar zoon voorbestemd is om op de troon te zitten. Aneurin Barnard is de eerste acteur die Richard III speelt zonder bochel, moord en manipulaties. Hij laat ons een Richard zien die het midden houdt tussen goed en trouw zijn en zichzelf redden. Max Irons speelt Edward IV, maar hij mist de charme en het karakter om de koning geloofwaardig neer te zetten. De serie werd een stuk interessanter na de dood van zijn personage.
Al met al is het een vermakelijke serie die de kijker laat zien dat vrouwen in de middeleeuwen hun eigen zaken wel konden regelen. Geen jonkvrouw die gered moet worden, maar een vrouw die berekenend en actief bezig is met het sturen van haar eigen lot.
Verder lezen, luisteren en kijken:
- Lees ook het artikel Richard III: monsterlijke koning onder de parkeerplaats?
- Meer artikelen over Engelse geschiedenis op GeschiedenisBeleven.nl
- De ‘Cousin’s War’-boekenserie van Philippa Gregory, waarop de tv-serie is gebaseerd:An Alternative History of Britain: The Wars of the Roses (2013), Timothy Venning, Pen & Sword. Een interessant boek dat de wendingen verkent die de geschiedenis ook had kunnen nemen. Wat als…?
- The White Queen (2009) over Elizabeth Woodville;
- The Red Queen (2010) over Lady Margaret Beaufort;
- The Lady of the Rivers (2011) over Jacquetta van Luxemburg;
- The Kingmaker’s Daughter (2012) over Anne Neville;
- The White Princess (2013) over Elizabeth van York.
- De filmlocaties van The White Queen in Brugge
©GeschiedenisBeleven.nl, auteur: Fabienne Tetteroo, eindredactie: Sofie Mulders, foto’s:BBC