Vondel: meester van het bijschrift

Foto: Dirck Pietersz. Pers

Leuke plaatjes met een kort stukje tekst erbij, een groot deel van het internet wordt ermee gevuld. Helemaal niets nieuws, 400 jaar geleden deed men het ook al.

Door Stieneke Ritzema

In 1613 stelde de drukker Dirck Pietersz. Pers een embleemboek samen onder de titel Den gulden winckel. Het is een boek met prenten met daarbij een motto en een gedicht die de betekenis van de afbeelding duidelijk maken. Vaak bevatten ze ook een les voor de lezer. Dirck Pietersz. Pers vraagt Joost van den Vondel de teksten te schrijven.

Op een van de prenten is bijvoorbeeld te zien hoe Cupido en de Dood naast elkaar in slaap zijn gevallen. Wanneer ze opstaan, nemen ze niet hun eigen wapens mee, maar die van de ander. Wanneer Cupido nu een pijl afschiet, sterft er iemand. Terwijl de Dood, die nu met Cupido’s pijlen werkt, mensen in plaats van de dood de liefde brengt. Vondel eindigt zijn gedicht met de woorden: ‘Daarom ist dat wegh gerucket wert den Ionghlingh als een dief, En dat den Ouden stock vrijt om zijns herten lief.’

► Op de website van de dbnl staat een bestand met de tekst en emblemen van Den gulden winckel (PDF, Den gulden winckel begint op pagina 270, Cupido en de Dood staan op pagina 305).

Foto: Dirck Pietersz. Pers

©GeschiedenisBeleven.nl, auteur: Stieneke Ritzema, foto: Wikimedia

Leestips