De moord op president John F. Kennedy in Dallas schokte de wereld. Maar de agenten van de Secret Service waren misschien wel het meest getraumatiseerd; zij die de Amerikaanse president te allen tijde moesten beschermen, hadden gefaald die dag.
Door Jonathan Verwey
De Amerikaanse Secret Service was oorspronkelijk in 1865 opgericht met het doel om valsemunterij te bestrijden. Pas in 1902 kreeg de Secret Service formeel de opdracht om tevens te zorgen voor presidentiële bescherming. Sindsdien had de Secret Service zich trouw en professioneel van zijn taak gekweten en altijd de Amerikaanse president weten te beschermen.
Een contingent van Secret Service-agenten
Op vrijdag 22 november werden president Kennedy en zijn entourage zoals altijd vergezeld door een contingent van Secret Service-agenten, die hem geen moment uit het oog verloren. Het bezoek van Kennedy aan Dallas in Texas, de thuisstaat van vice-president Lyndon Johnson, werd afgesloten met een rit door het centrum. Een week voor het bezoek hadden twee agenten van de Secret Service het centrum van Dallas verkend en besloten wat de beste route was.
President Kennedy zat die dag samen met zijn vrouw Jackie op de achterste bank van een open Lincoln Continental cabriolet, met voor hem op de middelste bank zijn gastheer, gouverneur Connally en diens vrouw. Op de voorste bank zaten de Secret Service-agenten Roy Kellerman (1915-1984), die dag het hoofd van het presidentiële veiligheidsteam en William Greer (1909-1985), die de auto bestuurde. Vice-president Johnson en zijn vrouw zaten in een andere auto verder achter in de stoet.
De stoet werd begeleid door motoragenten en zowel in de auto voor de presidentiële limousine als die daarachter bevonden zich diverse politie agenten en agenten van de Secret Service.
Publiek voor de populaire president
Tijdens het merendeel van de tocht glijden de auto’s langzaam langs het uitgerukte publiek dat is gekomen om een blik op te vangen van de populaire president. Als extra beveiliging zit bovendien Secret Service-agent Clint Hill (1932) achter op de bumper van de limousine. Op het moment dat de stoet Dealey Plaza op draait, heeft hij echter zijn positie op de bumper verlaten. De colonne staat op het punt om te versnellen en de snelweg op te gaan en Hill heeft zich inmiddels op de treeplank van de auto direct achter Kennedy ’s limousine gepositioneerd, naast een drietal andere agenten.
Om half één ’s middags bereikt de colonne Dealey Plaza en mevrouw Connally draait zich om naar president Kennedy, die achter haar zit, en merkt op dat hij toch niet kan ontkennen dat Dallas van hem houdt. De president beaamt dat. In een bocht bij het gebouw van het schoolboekenmagazijn maakt de stoet een korte draai en remt licht af.
Op dat moment klinkt er een schot. De gebeurtenissen in de volgende acht seconden volgen elkaar hierna razendsnel op.
Foto van Secret Service-agent Clint Hill die achter op de bumper van de presidentiële limousine gehurkt zit tijdens de rit door Dallas (foto: Wikimedia)
Cruciale en fatale fouten
Na het horen van het eerste schot trapt agent Greer instinctief eventjes op de rem waardoor de auto licht afremt. Onbedoeld maakt Greer hiermee de president tot een nog makkelijker te raken doelwit. Dan volgt het tweede schot. Zowel Kennedy als gouverneur Connally worden hierdoor verwond. Connally roept in pijn uit: “Oh, nee, nee, nee. Mijn God. Ze gaan ons allemaal vermoorden!”
Ook Kellerman realiseert zich nu wat er aan de hand is en schreeuwt tegen Greer: “We moeten weg uit de vuurlinie. We zijn geraakt!” Kellerman blijft echter wel vastgevroren op zijn plaats voorin de auto, in plaats van zichzelf als menselijk schild op de president te werpen, zoals hij in zijn training geleerd had. Greer, die als chauffeur bij het minste gevaar juist meteen had moeten versnellen om de president zo snel mogelijk uit de gevarenzone te krijgen, draait zich echter na het bevel van Kellerman om naar achteren om te kijken wat er aan de hand is, voordat hij het gaspedaal weer intrapt.
Het zijn cruciale en fatale fouten die zowel Greer als Kellerman maken, want in dit korte tijdsbestek van enkele seconden wordt er aangelegd voor het derde en fatale schot.
Bliksemsnelle reacties
Secret Service-agent Rufus Youngblood (1924-1996) die voor in de limousine zit waarin vice-president Johnson rijdt, reageert wel bliksemsnel. Wanneer de eerste twee schoten klinken weet Youngblood niet of hij een schot, een bom of vuurwerk heeft gehoord, maar zonder nadenken draait hij zich om en gooit zich met zijn lichaam op de vice-president om hem te beschermen.
Clint Hill die op de treeplank van de auto vlak achter de presidentiële limousine staat, reageert na de eerste twee schoten ook direct. Hij beseft dat Kennedy in levensgevaar verkeert en begint te rennen om zich in de vuurlinie te gooien en de president te beschermen. Vlak voordat Hill de limousine bereikt klinkt echter het derde en fatale schot dat Kennedy in zijn hoofd raakt.
In horror roept Jackie Kennedy: “Ze hebben mijn echtgenoot geraakt!”
Beeld uit de Zapruder film van Secret Service-agent Hill die op de limousine klimt. Jackie Kennedy is in shock op de kofferbak gekropen (foto: Wikimedia).
Te laat
In shock klimt Jackie Kennedy op de kofferbak naar de aanstormende Hill toe. Greer versnelt net op het moment dat deze op de wagen springt en de plotselinge acceleratie zorgt ervoor dat hij er bijna weer af valt. Hill herstelt zich, weet op de wagen te klimmen en duwt de First Lady terug op de achterbank en werpt zijn lichaam als een schild over haar en haar dodelijk getroffen man. De zwaar gewonde Connally ligt in de schoot van zijn vrouw. Zo hard als hij kan schreeuwt Hill naar Greer en Kellerman: “Naar het ziekenhuis, naar het ziekenhuis!”
De colonne auto’s spoedt zich in een noodtempo weg van Dealey Plaza richting het nabij gelegen Parkland ziekenhuis, maar het drama heeft zich al voltrokken. Onderweg schudt Hill reeds zijn hoofd en wijst hij met zijn duim naar beneden naar de auto achter hem om aan te geven hoe slecht de situatie eruit ziet. In het ziekenhuis wordt president Kennedy om één uur, een half uur na de fatale schoten, dood verklaard.
De Secret Service was zwaar aangeslagen door het drama en zwoer dat een dergelijk falen nooit meer mocht voorkomen. Gelukkig is ze, ondanks enkele serieuze incidenten, er in geslaagd om de Amerikaanse president in de vijftig jaar sinds die fatale dag succesvol te beschermen.
Secret Service-agent Clint Hill zit als een menselijk schild boven de dodelijk gewonde president en zijn vrouw, terwijl de presidentiële limousine op weg is naar het ziekenhuis (foto: Wikimedia).
Verder lezen en kijken
- Dit is een artikel uit het dossier ‘John F. Kennedy’ op GeschiedenisBeleven.nl
- Bekijk dit filmpje waarin Gouverneur Connally vertelt hoe hij de aanslag beleefde.
- Bekijk een interview uit 1975 met een zeer emotionele Clint Hill, die zichzelf blijft verwijten dat hij niet sneller reageerde.
- In de Zapruder film is het fatale moment te zien. Dit is de enige opname waarin dit het geval is.
- Zie voor meer informatie over de Secret Service de officiële website van de organisatie.
- Deze amateurbeelden, geschoten door toeschouwer Robert Hughes, geven een goede impressie van de rit door Dallas. Op de beelden is te zien hoe de stoet Dealey Plaza opdraait, vlak voor de fatale aanslag en de chaos die kort daarna uitbreekt onder de toeschouwers.
©GeschiedenisBeleven.nl, auteur: Jonathan Verwey, eindredactie: Suzanne Schönbeck, foto’s: Wikimedia, http://kennedy-photos.blogspot.nl/