De nieuwe wetenschappelijke inzichten van de 17e eeuw zetten de deur open voor wilde speculaties over buitenaards leven. Het resultaat? Een stroom van publicaties over maanreizen, zonexcursies en de vraag of marsmannetjes God zouden kennen. Door Nienke Smit Zouden de andere ...
De Gouden Bocht als inspiratiebron voor kunstenaars
De Gouden Bocht is met zijn indrukwekkende en klassieke grachtenhuizen een van de meest prestigieuze plekken aan de Amsterdamse grachtengordel. In vroeger tijden woonde de elite hier in hun eigen stadspaleizen. Zoveel schoonheid op één plek moest kunstenaars wel inspireren, ...
Terug naar het gevoel: kunst in de romantiek
Aan het einde van de 18e eeuw beleefde Duitsland een culturele bloeitijd. Binnen het milieu van componisten, filosofen en schrijvers ontwikkelde zich een nieuwe houding ten opzichte van het bestaande rationele wereldbeeld: de romantiek. Door Roland Gieles Tijdens de Verlichting werd ...
Grachtengordel: weerspiegeling van de Gouden Eeuw
Op luchtfoto’s is het duidelijk te zien: het Amsterdamse hart heeft al 400 jaar een unieke, uit grachten bestaande, cirkelvorm. Is dit werelderfgoed ontstaan door een artistiek stadsbestuur of heeft de grachtengordel een veel praktischer achtergrond? Door Susanne Wiesner Het huidige ...
Het Koocboec: de Zilveren Lepel van de 17e eeuw
Koken is populairder dan ooit. Kookboeken van celebrity chefs als Jamie Oliver en Nigella Lawson vliegen de winkels uit. Het fenomeen kookboek is al eeuwenoud. In 1612 verscheen het eerste Nederlandse kookboek in druk, Het Koocboec ofte Familieren Keukenboec. Door ...
Groningen als centrum van de mode
Begin jaren ’60 was Groningen één van de belangrijkste Nederlandse centra voor de productie van herenkleding. Waarom verdween de confectie-industrie uit de Noordelijke provincie? En wat is er nu nog over van de ooit zo bloeiende bedrijfstak? Door Femke Knoop Rond ...
Cachot Het Steen in Delft: een pijnlijke herinnering
De middeleeuwse gevangenis Het Steen in Delft is sinds dit jaar opengesteld voor het grote publiek. Tijdens de rondleiding vertelt een gids over het lot van de onfortuinlijke gevangenen in het cachot. De meest bekende onder hen was Balthasar Gerards, ...
Baljuws of boeven? Machtsmisbruik in Den Haag
In de 17e eeuwse Republiek waren de baljuws berucht en gevreesd om hun machtsmisbruik. Velen werden aangeklaagd, maar de meesten kwamen er met een berisping van af. Eén Haagse baljuw kreeg de doodstraf, terwijl zijn opvolger zo mogelijk nog corrupter ...
Beroemd en berucht: Michelangelo volgens Vasari
Opdrachtgevers verdrongen zich om hem en pausen claimden zijn aandacht. Al tijdens zijn leven werd Michelangelo bijgenaamd ‘Il Divino’ (De goddelijke). Hij was volgens zijn biograaf Vasari de grootste kunstenaar van de renaissance. Maar wat voor man was hij eigenlijk, ...
In de geest van Goltzius
Volgens de doktoren leed Hendrick Goltzius (1558-1617), de internationaal beroemde graveur en ontwerper, aan een diepe, niet te verdrijven somberheid. Niets in zijn werk was hem goed genoeg. In de hoop zich van zijn buien te bevrijden, besloot Goltzius op ...
Marie Antoinette tussen feit en fictie
“Qu’il mange de la brioche!” Laat ze dan cake eten, zou Marie Antoinette hebben gezegd over de hongerende Franse bevolking. Of toch niet? We hebben tegenwoordig een extravagant beeld van deze koningin van Frankrijk. Hoe is dit beeld ontstaan en ...
Schurken, schavotten en de bloeddorstige mens?
Balthasar Gerards, de moordenaar van Willem van Oranje, vond op 13 juli 1584 in Delft onder luid gejuich zijn bloederige einde op het schavot. De vroegmoderne openbare terechtstellingen waren wrede taferelen die veel bekijks trokken. Maar was de vroegmoderne mens ...
J.P. Coen: een high potential in de Oost
Jan Pieterszoon Coen (1587-1629) is ongetwijfeld één van de bepalende personen uit de Nederlandse geschiedenis geweest. Zonder hem was er wellicht nooit een Nederlands-Indië geweest. Hoe was Coen eigenlijk als persoon? Door Martin Deinum Jan Pieterszoon Coen wordt geboren in 1587, ...
Homovervolgingen in de Republiek van de 18e eeuw
Een openbare terechtstelling van mannen die voor sodomie veroordeeld zijn. (foto: Wikimedia) In het tolerante klimaat van de Republiek van de Gouden Eeuw ontstond voor het eerst een ‘homosubcultuur’. In het midden van de 18e laaide er echter een storm ...
Pamfletten: snelle media in vroegmoderne tijd
De Koninklijke Bibliotheek beheert de Knuttel-collectie, een bonte verzameling vroegmoderne preken, commentaren en gedichten van bekende, onbekende en anonieme auteurs. De pamfletten bestrijken een periode van bijna 400 jaar. Ze zijn nu gedigitaliseerd en voor het eerst sinds lange tijd ...
Een nieuw gevonden Nederland in Amerika
Wie aan de vorming van de Verenigde Staten denkt, roept waarschijnlijk eerst Columbus en dan de Engelse koloniën. Toch hebben ook Nederlanders zich in de Nieuwe Wereld gevestigd. Was Nieuw-Nederland het handelsparadijs waarop zij hoopten? Door Inge Groenen Het Nederlandse avontuur ...