Een merkwaardig fenomeen doet zich voor in de Amerikaanse politiek. Eens in de twintig jaar sterft er een president tijdens het uitoefenen van zijn ambt. Toeval? Of hebben de oude Shawnee-indianen er iets mee te maken?
Door Gillis Kersting
De steeds terugkerende sterfgevallen zouden samenhangen met een mysterieuze indianenvloek. Elke Amerikaanse president die gekozen wordt wanneer Saturnus en Jupiter dicht bij elkaar aan de hemel staan, zal zijn ambtstermijn niet overleven. Omdat deze planeten elke twintig jaar samenkomen in of omstreeks een verkiezingsjaar dat eindigt op een nul (1840, 1860, enz.) wordt deze sinistere onheilsvoorspelling ook wel de Zero-Year Curse of Twenty-Year Curse genoemd.
Sluipende panter
De vloek gaat terug tot de indianenoorlogen van het begin van de 19e eeuw. In het najaar van 1809 mobiliseerde de charismatische Shawnee-leider Tecumseh (‘sluipende panter’) de belangrijkste indianenstammen in de staten Ohio en Indiana.
Hij wilde met deze grote coalitie weerstand bieden aan de oprukkende blanke expansie, handelsconcessies afdwingen en tegelijkertijd wraak nemen voor eerder geleden nederlagen. Met de hulp van zijn broer Tenskwatawa, bijgenaamd ‘de Profeet’, leidde Tecumseh zijn troepen naar de blanke nederzettingen bij de rivier de Tippicanoe.
De pas 28-jarige William Harrison, gouverneur van Indiana, wierp zich op als beschermer van de kolonisten en trad Tecumseh met een troepenmacht van duizend man tegemoet. Op de vroege ochtend van 7 november 1811 werd Harrisons tentenkamp overvallen door een eenheid van de Profeet. Na hevige gevechten, met zware verliezen aan beide kanten, slaagden de Amerikanen erin de indianen terug te drijven en het dorp van de Profeet te verwoesten.
Confrontatie tussen Tecumseh en William Harrison in 1810. De toenemende spanningen zouden leiden tot de veldslagen in 1811 en 1813. (Foto: Wikimedia)
De vloek van Tecumseh
De slag bij Tippicanoe maakte geen einde aan de indiaanse overvallen, maar door de overwinning wist Harrison Tecumseh’s stammenfederatie een beslissende slag toe te brengen. Volgens de overlevering erkende Tecumseh zijn nederlaag en liet hij de blanke gevangenen vrij, maar niet zonder een duistere boodschap mee te geven.
‘’Als Harrison de verkiezingen wint, zal hij in het ambt sterven. En zo zal het elke Amerikaanse president vergaan die gekozen wordt wanneer Saturnus en Jupiter samenkomen…” Aldus sprak Tecumseh.
Harrison drie weken president
Een jaar later kwam Tecumseh zelf om het leven in de slag bij de Thames (5 oktober 1813), waar de Amerikanen een Brits-indiaans leger versloegen waarna zij Indiana koloniseerden. Harrison diende enige tijd in het Amerikaanse Congres, maar hield zich vooral bezig met het beheer van zijn landgoed in Ohio. Uiteindelijk besloot hij zich kandidaat te stellen voor het Amerikaans presidentschap. De overwinning bij Tippicanoe had hem nationale bekendheid gebracht en daarmee won hij de verkiezingen van 1840.
Slechts drie weken na zijn aantreden als president van de Verenigde Staten stierf Harrison aan een longontsteking (5 april 1841). Had de vloek zijn eerste slachtoffer geëist?
Er bestaat geen bekend portret van Tecumseh. Dit zijn twee mogelijke portretten van Tecumseh. (foto’s: Wikimedia)
Mysterieuze sterfgevallen
De roerige verkiezingen van 1860 werden gewonnen door de Republikeinse kandidaat Abraham Lincoln (1809-1865). In de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) die daarop volgde, wist Lincoln de Unie bijeen te houden en de Zuidelijke Staten te verslaan.
Maar hij kon niet lang genieten van zijn overwinning. Op 14 april 1865 moest Lincoln een theaterbezoek in Washington met de dood bekopen toen hij van achteren door het hoofd werd geschoten door acteur John W. Booth.
Twintig jaar later was de Republikeinse president James A. Garfield (1831-1881) aan de beurt. Deze oudgediende in de burgeroorlog was jarenlang senator in zijn geboortestaat Ohio geweest en won met opvallend gemak de verkiezingen van 1880. In een turbulente regeerperiode overleefde Garfield zijn politieke tegenstrevers en herhaalde aantijgingen van corruptie, maar een kogelregen werd hem fataal. Op 2 juli 1881 stond Garfield op een station in Washington op de trein te wachten toen de gefrustreerde advocaat Charles J. Guiteau hem in de rug schoot.
De gewonde president wist het Witte Huis te bereiken waar artsen hem gedurende de hele zomer in leven trachtten te houden. William Bell, de uitvinder van de telefoon, probeerde zelfs de kogel op te sporen met een elektronisch instrument. Tevergeefs: op 19 september blies Garfield zijn laatste adem uit.
Verbeelding van de moord op Abraham Lincoln op 14 april 1865 in Ford’s Theatre, lithografie, omstreeks 1865. (foto: Wikimedia)
Twee kogels van een anarchist
De volgende president die voortijdig om het leven kwam, was William McKinley (1843-1901). McKinley zette de Verenigde Staten op de kaart als internationale machtsfactor. Na een overtuigende overwinning op de Spaanse vloot voor Cuba, annexeerden de VS Guam, Puerto Rico, Hawaii en de Filipijnen. Persoonlijk had McKinley minder geluk.
Op 6 september 1901 stond hij bloemen uit te delen op een tentoonstelling toen de anarchist Leon Czolgosz twee kogels op hem afvuurde. De president bezweek acht dagen later aan zijn verwondingen. Opvallend genoeg kwamen tot dusver alle omgekomen presidenten én de moordenaars Booth (Maryland) en Czolgosz (Detroit), uit voormalig Shawnee- gebied…
Hartaanval
De eveneens in Ohio geboren Warren Harding (1865-1923) zou het volgende slachtoffer zijn. Als welbespraakte en voorkomende politicus schopte Harding het al jong tot luitenant-gouverneur van Ohio, waarna hij in 1920 tot president gekozen werd. Onder zijn bewind leken de VS te beginnen aan economisch herstel, na de depressie van het begin van de jaren ’20. Hardings politieke succes ging echter snel bergafwaarts door enkele corruptieschandalen.
De Senaat had al een afzettingsprocedure tegen hem in gang gezet toen Harding plotseling overleed aan een hartaanval (2 augustus 1923).
De Amerikaanse presidenten die in de lijn van de vermeende vloek tijdens hun regeerperiode zijn gestorven. Achtereenvolgens: William Harrison (verkozen in 1840), Abraham Lincoln (verkozen in 1860) en James A. Garfield (verkozen in 1880).
Onder: William McKinley (verkozen in 1900), Warren Harding (verkozen in 1920) en Franklin D. Roosevelt (verkozen in 1940). Ook John F. Kennedy hoort in het rijtje thuis. Hij werd verkozen tot president in 1960. (Foto’s: Wikimedia)
‘Died in office’
Ook Franklin D. Roosevelt (1882-1945) ‘died in office’. De onvermoeibare Roosevelt hielp zijn land uit de Grote Depressie, overwon de ziekte polio en slaagde erin om maar liefst driemaal achtereen herkozen te worden. Maar zijn enorme inspanningen zouden zich doen voelen.
Enkele dagen na een slopende conferentie in Jalta stierf Roosevelt aan een hersenbloeding.
Begin jaren ’60 verschenen er ook in de media berichten over de vermeende samenhang tussen Tecumseh’s vloek en de in het ambt gestorven presidenten. Verschillende media suggereerden tijdens de campagne van 1960 dat de vloek ook de nieuwe president zou kunnen treffen…
En dat gebeurde: op 22 november 1963 werd John F. Kennedy (1917-1963) toen hij vanuit een rijdende auto het publiek toezwaaide dodelijk getroffen door de scherpschutter Lee Harvey Oswald.
Ban gebroken?
Zou Ronald Reagan (1911-2004), gekozen in 1980, het volgende slachtoffer van Tecumseh worden? Het scheelde niet veel, maar de Amerikaanse president overleefde zowel een aanslag als een zware operatie. Ook de in 2000 gekozen Bush junior zat zijn presidentschap volledig uit. Zo lijkt de ban gebroken, al is het wachten op de verkiezingen van 2020…
Tegenwoordig staat Tecumseh op de lijst van nationale helden van de VS en zijn er standbeelden voor hem opgericht. Dit standbeeld staat in Springfield, Missouri. (foto’s: Cindy Funk en Andrew Deci).
Verder kijken en lezen
- Meer artikelen over Amerikaanse presidenten en John F. Kennedy op GeschiedenisBeleven.nl
- Boek: Our Country’s Presidents (1966), F. Friedel (ed.)
- Boek: The American West. A Concise History (2008), A.M. Butler en M.J Lansing
- Boek: A Sorrow in our Heart. The Life of Tecumseh (1992), A.W. Eckert
©GeschiedenisBeleven.nl, auteur: Gillis Kersting, eindredactie: Marcel Möller, beeldredactie: Andrea Kloet, foto’s: Wikimedia Commons en Flick Commons